Η άγνωστη ενδοχώρα των Επτανήσων

του Γ.Σεφεριάδη

Πέρα από τα γαλαζοπράσινα νερά του Ιονίου, απλώνονται ορεινοί οικισμοί. "Γνωστοί άγνωστοι" προορισμοί, μη ορατοί από τη θάλασσα, "ανεμοδαρμένοι" από τις αντίρροπες πολιτισμικές καταβολές των νησιών. Μεσαιωνικοί οικισμοί, κτίρια αγγλοκρατίας, με ενετική επίδραση και ηπειρωτικό χαρακτήρα. Ζωντανά και νοικοκυρεμένα χωριά της ενδοχώρας των Επτανήσων, δροσίζουν και φιλοξενούν καλοκαιρινά απογεύματα και έχουν κάτι να αφηγηθούν για το καθημερινό πρόσωπο των νησιών.

ΛΕΥΚΑΔΑ: ΚΟΛΥΒΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ένας στενός πυκνόφυτος δρόμος οδηγεί στην μικρή πλακόστρωτη πλατεία με την πέτρινη βρύση. Σπίτια πέτρινα, άλλα ετοιμόρροπα, άλλα ανακαινισμένα, όλα με μικρές λουλουδιασμένες αυλές.Μια ζωγραφιστή πινακίδα σας καλωσορίζει στα Κολυβάτα σε ένα από τα ομορφότερα πέτρινα χωριά της λευκαδίτικης ενδοχώρας, που και ο ήλιος και τα σύννεφα του ταιριάζουν. Ήσυχο και σεμνό χωριό κοιτά το βουνό των Σκάρων παρέα με τον γειτονικό Αλέξανδρο. Στα πλακόστρωτα σοκάκια θα συναντήσετε πέτρινα αγροτόσπιτα και στην πλατεία την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Εδώ βρίσκεται και ένας από τους καλύτερους ορεινούς ξενώνες του νησιού. Ανάμεσα στα δύο χωριά, στις κορυφές των λόφων, δύο πέτρινοι ανεμόμυλοι, ο ένας στην είσοδο του Αλέξανδρου. Ο δρόμος μέσα από τον Αλέξανδρο οδηγεί στο τρίτο χωριό της "παρέας" το Πλατύστομα.

ΠΑΞΟΙ: ΕΝΕΤΙΚΑ ΠΥΡΓΟΣΠΙΤΑ

Πέτρινα καλντερίμια, μικρές πολεμίστρες, μονοκόμματες λαξευμένες πέτρες στηρίζουνε πόρτες ή παράθυρα. Χρώμα παντού, στα παραθυρόφυλλα, στις πόρτες για να απαλύνετε το αυστηρό γκρίζο της πέτρας. Είναι οι παλιοί οικισμοί των Παξών, που με μυρωδιές ορμητικές κρύβονται στην άγνωστη ενδοχώρα. Εκεί, δύο έρημοι οικισμοί τα Γραμματικέϊκα και τα Βασιλάτικα με δύο ενετικά πυργόσπιτα στις κορυφές τους. Για τα Γραμματικέϊκα θα ακολουθήσετε από τον κεντρικό δρόμο τις πινακίδες προς την εκκλησία της Υπαπαντής. Βόρεια του νησιού, στη Λάκκα βρίσκονται τα Βασιλάτικα. Από τη Λάκκα θα πάρετε το δρόμο προς Φάρο και στον πέτρινο τοίχο του αρχοντικού που θα συναντήσετε θα στρίψετε αριστερά επάνω και όλο ευθεία μέχρι το τέλος του δρόμου. (Για να βεβαιωθείτε ότι πηγαίνετε σωστά θα βρείτε μπροστά σας ένα μικρό εικονοστάσι με γαλάζιο σταυρό και 300μ. μετά θα φτάσετε στο ενετικό πυργόσπιτο) Το φως του ήλιου λεπταίνει τα φύλλα των ελιών και σας οδηγεί στο υπέροχο πυργόσπιτο με τα γκρεμισμένα βοηθητικά σπίτια να κρύβουν μεταξύ άλλων και έναν παλιό ελιόμυλο. Μέσα από τον κήπο του πύργου θα προχωρήσετε προς τα πάνω, σε έναν καθαρισμένο ελαιώνα, και με κατεύθυνση δεξιά πάνω στις πέτρινες αναβαθμίδες θα φτάσετε σε σημείο θέας πάνω από το γκρεμό.

ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΩ ΕΡΙΣΣΟΥ

Τα καταπράσινα χωριά του βόρειου τμήματος του νησιού θα τα γνωρίσετε με δύο κυκλικές διαδρομές. Όπως έρχεστε από Αργοστόλι θα στρίψετε για Τζαμαρελάτα και θα πάτε στα χωριά της δυτικής ακτής, Αγ. Ιερουσαλήμ, Αλατιές και τα μέσα χωριά, όπου θα βρείτε ταβέρνες. Θα επιστρέψετε στον κεντρικό δρόμο στον Μάγγανο για να συναντήσετε παραδοσιακούς οικισμούς και προσεισμικά σπίτια. Από το Μάγγανο θα συνεχίσετε για Φισκάρδο. Όταν φτάσετε στο Φισκάρδο, από το κεντρικό παρκινγκ ξεκινά το δεύτερο σκέλος της διαδρομής 6χλμ. Θα κατευθυνθείτε προς τον καταπράσινο όρμο και την παραλία Φώκι και θα συνεχίσετε για Τσελεντάτα όπου θα βρείτε μοναστήρι. Συνέχεια για Κατσαράτα σε απόσταση 2χλμ. και έπειτα θα πάτε νότια για να συναντήσετε τους συνοικισμούς Ματθαιάτα, Στρατίδι. Μετά από 3χλμ κατευθυνόμενοι νότια θα βρεθείτε στην παραλία της Ευρετής. Θα γυρίσετε πίσω για να συνεχίσετε για Ματζουκάτα για να βγείτε ξανά στον Μάγγανο και στον κεντρικό δρόμο Αργοστολίου-Φισκάρδου, έχοντας γνωρίσει την ενδοχώρα της περιοχής.

ΖΑΚΥΝΘΟΣ: Η ΜΠΟΧΑΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΕΤΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ

Ένα καλντερίμι από την Μπόχαλη, σ' ένα από τα ωραιότερα προάστια της πόλης, σας οδηγεί σε μια άλλη εποχή. Μπαίνοντας από την εξωτερική πύλη με τους λέοντες του Αγίου Μάρκου θα περάσετε δύο εσωτερικές πύλες για να φτάσετε στον χώρο που κάποτε ήταν χτισμένη η μεσαιωνική Ζάκυνθος. Μετά το μεγάλο σεισμό του 1953 πολλά από τα κτίρια μέσα στο Κάστρο καταστράφηκαν, αρκετά όμως είναι εδώ για να τα θαυμάσετε. Η εκκλησία Σωτήρας ή Παντοκράτορας (χρησιμοποιήθηκε ως μητροπολιτικός ναός των Λατίνων), η εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου (του τάγματος των Μινοριτών), η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Επίσης σώζονται τμήματα της Παναγίας της Θεοτόκου της Λαουρένταινας και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, καθώς και οι πέτρινες θολωτές φυλακές, το κτίριο της Πυριτιδαποθήκης και ο κεντρικός προμαχώνας του φρουρίου. Εκτός από το Ενετικό Κάστρο, θα απολαύσετε εδώ την ομορφότερη θέα της Χώρας, αλλά και των γειτονικών περιοχών. Πιείτε τον καφέ σας σε ένα από τα πολλά καφενεία της περιοχής και κάντε μια βόλτα στην πλατεία για να δείτε την εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοπηγής ή Ζωοδόχου Πηγής και να θαυμάσετε την εικόνα της Παναγίας στο εσωτερικό της, η οποία χρονολογείται περί το 848 μ.Χ., αλλά και το Λόφο Του Στράνη, όπου ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον Εθνικό Ύμνο. Παρόλο που τα περισσότερα αρχοντικά καταστράφηκαν στο σεισμό του 1953, ο οικισμός διατηρεί την παραδοσιακή του ταυτότητα.

ΚΕΡΚΥΡΑ: Η ΠΑΛΙΑ ΠΕΡΙΘΕΙΑ

Ένα γνήσιο βενετσιάνικο ορεινό χωριό χτισμένο ψηλά στην καταπράσινη πλαγιά του Παντοκράτορα. Εννιά εκκλησίες κυκλώνουν την παλιά Περιθεία(Ιακώβου του Πέρση, Αγίου Παντελεήμονος, Αγίου Σπυρίδωνα, Παναγιάς, Ζωοδόχου Πηγής, Αγίου Νικολάου, Παντοκράτορα και Αγίου Αθανασίου). Εικάζεται ότι το όνομα του χωριού προέρχεται από το "περί" και "θεία", δηλαδή, από το γεγονός ότι το χωριό βρίσκεται κοντά στα αφιερώματα προς το Θεό. Το χωριό αποτελείται από περίπου εκατό σπίτια, τα περισσότερα από τα οποία είναι σωροί από πέτρες που σχηματίζουν έναν ορεινό οικισμό που στήθηκε τον Μεσαίωνα σε μέρος μη ορατό απ' τη θάλασσα. Τα επόμενα χρόνια εγκαταλείφθηκε, σήμερα όμως είναι ζωντανό. Τα σπίτια αναστηλώνονται, έχει ήδη τρεις ταβέρνες και έχει ήδη μπει στον τουριστικό χάρτη. Τα περισσότερα σπίτια έχουν πέτρινη εξωτερική σκάλα που οδηγεί στον πρώτο όροφο, μέσα από έναν εξώστη με κολόνες που, στην κερκυραϊκή διάλεκτο, ονομάζεται "μπότζος". Κάτω από τον μπότζο υπάρχει η "βόλτα", ενώ, στο ισόγειο βρίσκεται το "κατώι" που χρησίμευε σαν αποθήκη για κρασί και λάδι. Αναλλοίωτο παραμένει το ροζ καμπαναριό της εκκλησία του Αγίου Ιακώβου του Πέρση που είναι το έμβλημα του χωριού. Το χωριό μπορείτε να προσεγγίσετε με δύο τρόπους. Από τη Νέα Περίθεια, ανηφορίζοντας για Λούτσες και από τη Μονή Παντοκράτορα.

ΚΥΘΗΡΑ: ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΣ

Καρδιά του χωριού το ρυάκι το οποίο το διασχίζει, καταλήγοντας στους καταρράκτες της Νεράιδας και στους Μύλους. Το πιο γραφικό χωριό του νησιού, κέντρο βασικών αξιοθέατων δίνει μια δροσερή νότα. Το παραδοσιακό καφενείο, η εκκλησία με το καμπαναριό, το Καμάρι με τα τρεχούμενα νερά θα σας κρατήσει εδώ καταμεσήμερο καλοκαιριού. Πλάι σε όλα και η υπέροχη Παναγιά της Ορφανής, χτισμένη στο βράχο, μέσα στη χαράδρα. Από την πλατεία του χωριού ξεκινά ο δρόμος 4χλμ (500μ. χωματόδρομου, 1,5χλμ τσιμεντόδρομου και το υπόλοιπο ολοκαίνουργα άσφαλτος) που οδηγεί στο μοναστήρι. Ο δρόμος μετά συνεχίζει για την άγνωστη παραλία Καλάμι. Για την επιστροφή σας από τον οικισμό στην ενδοχώρα προτιμήστε τη διαδρομή που περνά από τους Αραίους για να συναντήσετε την εκκλησία του Αγίου Πέτρου.

ΙΘΑΚΗ: Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

Κοντά στο χωριό Σταυρό βρίσκονται τα Πηλικάτα, όπου ορισμένοι ερευνητές τοποθετούν το παλάτι του Οδυσσέα, αφού η τοποθεσία συμφωνεί με τις περιγραφές του Ομήρου. Το βουνό Νήριτος, το βουνό της Εξωγής και ο Μαρμάκας αφήνουν να φανούν οι τρεις θάλασσες, δυτικά το κανάλι Κεφαλονιάς - Ιθάκης, βόρεια οι Αφαλές και ανατολικά οι Φρίκες. Έτσι περιγράφει ο ποιητής τη θέα από το παλάτι του ήρωα.


Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ